Analyse 2: Het geluid

Groep: groep8
Vakgebied: wereld orientatie
Thema: zintuigen
Omschrijving: Proefjes i.v.m. het geluid
Zoekwoorden: geluid oor proefjes

Vak: W.O.

Leerjaar: 6
de
lj.

Onderdeel:Zintuigen

Lesonderwerp: Geluid

Lestijd: 90 min.

Beginsituatie (inhouden, voortaken, werkvormen, leerlingenkenmerken, actualiteit,
accommodatie …)

Voor de leerlingen: ze hebben reeds een les gehad over het oor, elke lln. heeft een
doosje en een elastiek.

Voor de leerkracht: deze les duurt 90 minuten.

Voor de omgeving: de lln. zitten op hun normale plaats in de klas.

Doelen van de activiteit (cognitief, psychomotorisch, sociaal en affectief)
Van de leerlingen wordt verwacht dat ze:
C:

De verschillende delen van het oor kunnen benoemen.

Kunnen verwoorden hoe het gehoororgaan functioneert.

Lawaaihinder en lawaaibestrijding in hun omgeving kunnen bespreken.

Het ontstaan van geluid kunnen verklaren als het trillen van een voorwerp.

Kunnen verwoorden dat geluid zich voort plant langs een ‘tussenstof’.

Kunnen verwoorden dat een echo een weerkaatsing van geluid is tegen een
hindernis.

Kunnen aantonen hoe ze kunnen bijdragen tot de bescherming van hun gehoor.

Geluiden kunnen herkennen

Deze geluiden kunnen beoordelen als positief of als negatief.

Met gesloten ogen geluiden kunnen herkennen.

Met gesloten ogen de richting van waaruit een geluid komt kunnen herkennen.
DA:

Bereid zijn respect te tonen.

Bereid zijn ordelijk te werken.

Bereid zijn om samen te werken.

Informatiebronnen
Leerplan: Leerplan Wereldoriëntatie, V.V.K.Ba.O., 1998, 0.5 blz. 35; 2.4 blz. 53; 4.7 blz. 71; 7.6
blz. 99; 7.18 blz. 103
Handboek van de school: /
Andere bronnen: Natuurvriend 6B blz. 85 – 103; Maretak 6a blz. 113 - 116

Duur
(min.)
Lesfasen en lesinhoud
(Wat)
Didactische werkvormen, klasschikking, groepering
… (Hoe)
Media
10 min.

INTRO
Herhaling

O.L.G.

Wie kan mij nog eens vertellen uit welke 3
grote delen het oor bestaat?

Waaruit bestaat het uitwendige oor?

Waaruit bestaat het middenoor?

Waaruit bestaat het inwendig oor?

Welke weg legt het geluid af in het oor?

flap

15 min.

KERN
1.
Geluid ontstaat door trilling van een voorwerp
Geluiden worden voortgebracht door trillende
voorwerpen.
Sommige voorwerpen brengen geen geluid voort,
maar dempen het geluid.
Een voorwerp dat geluid voortbrengt, noemen
we een geluidsbron.

Opdracht (klassikaal) + O.L.G.
Instructie 1: span allemaal jullie elastiek over het
doosje. Betokkel de elastiek.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: Wat zie je? Wat hoor je?

Instructie 2: laat je lat ook eens op je bank geluid
maken.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: wat zie je? Wat hoor je?

Instructie 3: wie kan dat ook eens proberen met dit
stukje kurk of met deze doek?
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: wat zie je? Wat hoor je?

Instructie 4: hou allemaal je hand tegen je keel terwijl
je spreekt.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: wat voel je?

Instructie 5: Hou je hand op de rug van je partner
terwijl die spreekt.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.

Doos, elastiekjes, bord, krijt,
lat, kurk, doek,
aluminiumfolie

10 min.

7 min.

20 min.

2.
Geluiden planten zich voort
Geluidstrillingen worden van de geluidsbron naar
ons oor geleid door lucht of een andere stof.
In hout en metalen plant het geluid zich beter
voort dan in de lucht.
Er zijn stoffen die de voortplanting van het geluid
afremmen: kurk, wol…
Geluiden weerkaatsen op een harde wand. Dat is
de echo.

3.
Geluidshinder
Geluidshinder is een vorm van milieuvervuiling.

4.
Verwerking
Het geluid (zie bijlage)
Vul het juiste woord in:
Geluid ontstaat door ……………….. van een
Correctie
: wat voel je?

Instructie 6: Neem een strook aluminiumfolie met
beide handen vast en houdt het blad strak
gespannen tegen je lippen en zing een liedje.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: wat voelen je lippen? Wat voelen je
handen?

Hoe zouden we voorwerpen noemen die
geluid voortbrengen?

O.L.G.

Leg een oor op je bank en je buur tikt enkele
keren met een potlood op de bank. Wat hoor
je?

Leg je oor op de radiator en je buur tikt enkele
keren met een potlood op de radiator. Wat
hoor je?

Luister goed, ik tik met een potlood op wat.
Hoor je iets?

Ik tik 2 glazen tegen elkaar. Wat hoor je?

Ik tik dezelfde glazen tegen elkaar maar in
een emmer met water. Wat hoor je?

Hoe komt dit?

Doceren + O.L.G.
Geluidshinder is ook een vorm van milieuvervuiling.

Wie kan mij enkele vbn. geven?

Kan je ook vbn. geven van geluidshinder bij je
thuis?

Hoe zouden we dit kunnen oplossen?

Opdracht (individueel)
Instructie: jullie krijgen allemaal een werkblad dat jullie
alleen gaan oplossen.
Uitvoering
: de lln. voeren de opdracht uit.

Potlood, wat, water,
glazen, emmer

Werkblad, pen, bord, krijt

16 min.

10 min.

voorwerp.
Een voorwerp dat geluid voortbrengt noemen wij
…………….
…

5.
Positieve en negatieve geluiden onderscheiden
Geluiden herkennen en beoordelen als positief of
negatief.

6.
Geluiden herkennen

Met gesloten ogen een geluid herkennen

Met gesloten ogen de richting waaruit het
geluid komt kunnen aangeven

Met gesloten ogen en één oor dicht de
richting waaruit het geluid komt kunnen
aangeven

Correctie
: klassikale bespreking.

Opdracht (individueel)
Instructie: we gaan allemaal samen 10 minuten
buiten staan en luisteren. Je noteert de geluiden die
je hoort en zet er een + achter als je deze positief
vindt en een – als je ze negatief vindt.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: klassikale bespreking

Opdracht (klassikaal)
Instructie 1: sluit allemaal de ogen. Ik ga enkele
geluiden maken en jullie gaan raden welk geluid dit
is.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: Wat was het? Herkende je dat makkelijk?

Instructie 2: sluit allemaal de ogen, ik ga ergens in het
klaslokaal staan en klop op het instrument. Jullie
wijzen waar het kwam.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: klassikale bespreking.

Instructie 3: we gaan nu hetzelfde doen maar jullie
gaan één vinger in jullie oor stoppen.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit.
Correctie: was dit makkelijk?

Schrift, potlood

Schaar, potlood, slijper,
papier

2 min.
SLOT
Beleving
Klasgesprek

Wat vond je van deze les?

Wat was er niet leuk?

Bordplan

Vooraf in te vullen

Wat is het werkpunt voor deze les?

Hoe ga je dat aanpakken?

Reflectie (na de les invullen)

1.
Was je zowel schriftelijk als materieel voldoende voorbereid om deze les te geven?

Leg uit.

2.
Beschrijf kort je relatie met de leerlingen.

Hoe verliep het klashouden?

3.
Hoe heb je jezelf mondeling en schriftelijk kunnen uitdrukken?

Beschrijf eventuele moeilijkheden.

4.
Beheerste je de inhoud, die nodig was om deze les goed te kunnen geven, voldoende?

5.
Zat je les op didactisch vlak goed in elkaar?

Aan welk(e) element(en) van goed onderwijs heb je vooral aandacht besteed? Bespreek.

6.
Was er evolutie m.b.t. je werkpunt?

Welk werkpunt neem je mee naar de volgende les?