Taalles, de persoonsvorm

Groep: groep5,groep6
Vakgebied: Taal: taal
Thema: overige
Omschrijving: Ontleden een een van de eerste stadia.
Zoekwoorden: pv persoonsvorm ontleden zinsdelen

Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl

Observatie Taalles Mentor, DI-model

Ik heb op dinsdag 13 februari een taalles van mijn mentor geobserveerd. Ik probeer in
deze taalles de aspecten van het directe instructiemodel (zie blz. 5) te
herkennen.Tijdens deze taalles krijgen de leerlingen voor het eerst te maken met de
volgende begrippen:

Tegenwoordige tijd (tt)

Verleden tijd (vt)

Persoonsvorm (pv)

Dagelijkse terugblik
Iedereen moet naast zijn tafel gaan staan. De leerkracht schrijft de volgende zin op
het bord:
De kinderen staan naast hun tafel.
Iedereen mag weer op z’n stoel gaan zitten. De leerkracht schrijft op het bord:
De kinderen stonden naast hun tafel.
Eén kind mag op de gang gaan staan en binnenkomen. De leerkracht schrijft op het bord:
Luuk komt binnen.
Luuk kwam binnen.
De leerkracht vraagt welk woordje is veranderd in de eerste twee zinnen. Staan en
stonden worden groen onderstreept.
In de derde en vierde zin worden komt en kwam groen onderstreept.

De benodigde voorkennis wordt onderwezen.

Presentatie
De kinderen mogen gaan staan. De leerkracht wijst de eerste zin aan en zegt: “Dit ben
je aan het doen.” De kinderen mogen gaan zitten. De leerkracht wijst de tweede zin aan
en zegt: “het is voorbij.” Ook de volgende zinnen op het bord worden bekeken. De
leerkracht schrijft bij de zinnen de woorden “toen” en “nu”. “Nu” is tegenwoordige tijd
en “toen” is verleden tijd.
De leerkracht schrijft de volgende zinnen op het bord:
Het begint te regenen.
Het begon te regenen.
Hij zet een streep onder begint en begon.
Het woordje dat verandert (van tegenwoordige tijd naar verleden tijd) noemen we de
persoonsvorm.
De andere zinnen die op het bord staan worden bekeken en de persoonsvorm wordt
benoemd.

Onderwijs in kleine stapjes

Concrete voorbeelden

Heldere taal

Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl

Begeleide inoefening
De leerkracht schrijft de volgende zin op het bord:
José probeert het nog eens.
Hij vraagt de volgende vragen aan de leerlingen en beantwoord ze samen:

In welke tijd staat deze zin? (t.t.)

Zet in v.t.

Wat is de persoonsvorm?

Hetzelfde doet hij ook met de volgende zinnen:
Simon gebruikt veel papier.
Miriam staat voor de deur.
Hij vroeg het nog eens

De leerkracht vraagt aan de leerlingen welke drie woorden ze vanmorgen geleerd
hebben:

Persoonsvorm

Tegenwoordige tijd

Verleden tijd
Wat hebben deze drie woorden met elkaar te maken.
Leerlingen beantwoorden met hulp van De leerkracht deze vraag.

Dan zet De leerkracht de volgende zin op het bord:
Hij rende naar buiten.
Hij stelt bij deze zin dezelfde vragen als bij de vorige zinnen.

Leerlingen oefenen onder begeleiding

Korte en duidelijke opdrachten

Veel vragen worden gesteld

Leerlingen blijven betrokken

Hoge successcores

Er wordt doorgegaan met oefenen totdat de meeste kinderen de stof hebben
begrepen.

Individuele verwerking
De leerlingen mogen hun taalwerkschriftje pakken en de volgende zin opschrijven, ook
op het bord:
Vader vertelt een mop.
Kinderen mogen een rode streep zetten onder de persoonsvorm. De leerkracht herhaalt
de volgende vragen:

Welke tijd is de zin

Zin in een andere tijd.

Streep zetten onder het woord dat verandert.
Ook de volgende zinnen mogen worden zo gedaan.
De jongens maken een kuil.
Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl

Ik heb een cadeau gekregen.
Dan mag alles in de la worden gestopt.

Leerlingen beginnen onmiddellijk

Inhoud is gelijk aan de vorige fase

Het werk wordt meteen na afloop gecontroleerd.

Ik twijfelde eraan of de laatste lesfase bij de begeleide inoefening hoort. Toch heb ik
ervoor gekozen om deze fase in te delen bij de individuele verwerking. Dit omdat ik vind
dat de leerlingen het eerst zelf proberen. Maar het wordt kort gedaan en snel
gecontroleerd voor een zo hoog mogelijke succeservaring bij elke leerling.

Terugkoppeling (elke fase)
-
De leerkracht geeft regelmatig een terugkoppeling.
-
Fouten worden door deze manier van onderwijzen onmiddellijk gecorrigeerd.
-
Door telkens dezelfde vragen te stellen kun je een terugkoppeling naar het
proces geven.
-
De leerkracht geeft de leerlingen veel aanmoedigingen.

Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl

Een overzicht van het model voor Directe Instructie:

1.
Dagelijkse terugblik

Haal de benodigde voorkennis op

Onderwijs de benodigde voorkennis

Geef een samenvatting v/d voorafgaande stof

Bespreek het gemaakte werk

2.
Presentatie

Geef lesdoelen en / of een lesoverzicht

Onderwijs in kleine stapjes

Geef concrete voorbeelden

Gebruik heldere taal

Ga na of de leerlingen de stof begrepen hebben

3.
Begeleide inoefening

Laat leerlingen onder begeleiding oefenen

Geef korte en duidelijke opdrachten

Stel veel vragen

Zorg dat alle leerlingen betrokken blijven

Zorg voor hoge successcores

Ga door met oefenen totdat “alle” leerlingen de stof hebben begrepen

4.
Individuele verwerking

Zorg dat de leerlingen onmiddellijk beginnen

Zorg dat de inhoud gelijk is aan de vorige fase

Zorg voor een ononderbroken lesfase

Laat de leerlingen elkaar helpen

Laat de leerlingen weten dat hun werk wordt gecontroleerd

1.
– 4. Terugkoppeling (elke fase)

Geef vaak en regelmatig terugkoppeling

Corrigeer fouten onmiddellijk

Geef proces- terugkoppeling

Geef veel aanmoedigingen

Gebruik controlelijsten

Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl