 |
 |
 |
 |
|
 |
 |
Geschreven teksten
Al in de oudheid schreven mensen teksten. Ze deden dat door kleitabletten te graveren, zoals in
Babylonië, of op papyrus te schrijven, zoals in Egypte. Vanaf de tweede eeuw voor Christus werd
perkament gebruikt om op te schrijven. De Romeinen en Grieken gebruikten vaak een boekrol. Dat was
een lange strook papyrus, perkament of leer die aan de uiteinden aan staven was bevestigd. Tijdens
het lezen werd de rol afgerold. In China werd de techniek van het papier maken ontwikkeld. Deze
techniek werd in de twaalfde eeuw in West-Europa bekend. Vanaf die tijd schrijft men op papier. Het
schrijven gebeurde in de oudheid door beroepsschrijvers en slaven. In de Middeleeuwen werden in
kloosters boeken met de hand geschreven en overgeschreven. Ze werden vaak rijk versierd met
initialen en miniaturen.
_____________________________
In de vijftiende eeuw werden in West-Europa de eerste boeken gedrukt. De techniek van het
boekdrukken werd in China ontwikkeld. Daar drukte men al in 770 na Christus in blokdruk. Vóór die tijd
werden tekst en afbeeldingen in een blok hout gesneden en met de hand afgedrukt. Later maakte men
in China gebruik van losse letters om te drukken. De boekdruktechniek kwam via Turkije en Egypte
naar West-Europa. Rond 1450 verschenen hier de eerste gedrukte documenten. Nog altijd is er
onduidelijkheid over wie de uitvinder van de boekdrukkunst is: Johannes Gutenberg of Laurens Jansz
Coster. De boekdrukkunst ontwikkelde zich snel. In Duitsland reisden drukkers door het land en
verspreidden zo hun teksten en de bijbehorende druktechniek. De teksten die destijds werden
gedrukt waren onder andere bijbels, volksverhalen, leerboekjes en pamfletten.
____________________________
Het samenbinden van losse vellen papier tot een boek heet boekbinden. Dit ontwikkelde zich in het
verleden tot een ware kunst. De boekband bestond in eerste instantie uit hout of grof leer. Later
werden fijnere gekleurde en bewerkte leersoorten gebruikt. De banden werden versierd met allerlei
materialen: edelmetaal, ivoor, edelstenen, enzovoort. Deze boeken zijn nog in musea en bibliotheken te
bewonderen. In het begin werden boeken met garen gebonden. Vanaf de negentiende eeuw worden
boeken machinaal gebonden. Tegenwoordig bestaan er verschillende manieren om boeken te binden
(met garen binden, lijmen of nieten). Bij een gebonden boek worden bundeltjes bladen, de katernen,
met elkaar verbonden. De band van het boek wordt met het binnenwerk verbonden door een extra blad
aan het begin en aan het eind van het boek: de schutbladen.
_____________________________
Verschillende mensen zijn betrokken bij het totstandkomen van een boek. Behalve de schrijver houden
uitgevers en redacteuren zich met de tekst bezig. Vormgevers en illustratoren bepalen vervolgens het
beeld dat het boek moet uitstralen. Voor het produceren ervan zijn de reproductie en drukkerij
verantwoordelijk. Als het boek is gedrukt, wordt de verkoop geregeld met behulp van reclame en
distributie. Pas dan kan de boekhandelaar het boek aan de lezer verkopen.
_____________________________
In de oudheid en Middeleeuwen was het vervaardigen van boeken een erg kostbaar werk. Tegenwoordig
is dat niet meer zo. Vóór de boekdrukkunst bestond, waren de geschreven boeken en teksten vooral
religieus van aard. In onze tijd zijn er allerlei soorten boeken: romans, informatieve boeken,
studieboeken, kinderboeken, verhalenbundels, handleidingen en informatieve boeken (woordenboeken
en encyclopedieën, maar ook telefoonboeken). In tegenstelling tot een paar eeuwen geleden zijn de
boeken nu niet alleen voor de elite beschikbaar. Voor elke groep mensen of kinderen bestaan er
speciale boeken. In boekwinkels, op internet of in de bibliotheek vindt iedereen wel iets wat de moeite
van het lezen waard is.