Water

Groep: groep6,groep7,groep8
Vakgebied: algemeen
Thema: water
Omschrijving: een les over water met leuke feiten voor de kinderen
Zoekwoorden: water

Les over water

Tijd: Inleiding: 10min.
        Kern:
15 min.
        Afsluiting: 20 min.

Benodigheden:
-
3 jampotten met verschillende soorten water.
-
Werkbladen
-

Doelen:
-
Kinderen kunnen verschillen en overeenkomsten noemen met het drinkwater in
Nederland en in arme landen
-
Kinderen kunnen uitleggen hoe de cyclus van water loopt.
-
Kinderen kunnen een ontwerp maken voor een bordje om zuiniger te doen met
het drinkwater.
-
Kinderen kunnen vertellen hoe drinkwater gemaakt wordt en waar het vandaan
komt.
-
Kinderen kennen enkele feiten over water en waterverbruik.
-
Kinderen kunnen zelf berekenen hoeveel water ze ongeveer gebruiken per dag.

Attitude:
Kinderen zijn actief bezig met de les.

Kennis:
Kinderen leren veel nieuwe feiten over water, waterverbruik, drinkwater en hoeveelheid
water in de wereld.

Inleiding:
Interactie met de kinderen over de verschillende soorten water die ik heb meegenomen.
Vragen die ik dan kan stellen zijn:
Welke soorten water zijn dit?
Kan je dit drinken?
Hoe kan dit?
Zo ga ik geleidelijk over in het zuiveren van water. En zo over in mijn verhaal.

Kern:
In grote lijnen vertellen wat in de bijlage staat over de feiten van water.

Verwerking:
Werkblad over water.

Naam:

Hoeveel water verbruik jij op een dag?
Als je kijkt naar de tabel?

Juf:
Douchen:

20   L
3 x WC:

21   L
4 x handen wassen:
    4   L
2 x tanden poetsen:
    4   L
Afwassen:

10   L
Drinken:

   2.5 L


Totaal:

59   L
Jij:

Wanneer je om je heen kijkt zie je overal symbolen of logo's die je op een eenvoudige manier
ergens aan doen denken:
   symbool voor 'gehandicapt'
Ontwerp je eigen symbool, een waterteken dat mensen waterbewust moet maken.
Je kunt het symbool ook op een affiche gebruiken waarmee je mensen oproept om bewuster met
water om te gaan.
Doe dit op het kladblaadje !!

Kan ons drinkwater ook op raken zoals aardgas en olie?

Ja / Nee

Waarom wel / waarom niet?

Je handen wassen
1 liter per keer
Je douchen
20 liter
Een bad nemen
150 liter
Je tanden poetsen
2 liter
De wc doorspoelen
6 tot 9 liter
De vaatwasmachine gebruiken
20 liter
De wasmachine gebruiken
55 liter
Kijk eens goed naar het plaatje en leg uit wat je ziet.

Nederland leeft met water. We beschermen ons
door duinen en dijken, in 1953 ging dit fout in Zeeland. Dit kan nog een keer gebeuren.
Kan jij vertellen hoe dat komt?
Gebruik de woorden: zeespiegel, Nederland, broeikaseffect, rivieren en smelten.

Omcircel het juiste antwoord

Drinkwater wordt gemaakt uit water van rivieren

juist / onjuist
Je kan uit rivieren dus drinken

juist / onjuist
We hebben ongeveer 50% drinkwater

juist / onjuist
Huishoudens verbruiken het meeste water

juist / onjuist
Overal op de wereld is evenveel water

juist / onjuist
In 2025 zou er een groot tekort zijn als we zo doorgaan

juist / onjuist
Een Elfje is een minigedichtje van elf woorden. De eerste regel begint met één woord. De tweede
regel heeft twee woorden die iets meer over het eerste woord vertellen. De derde regel heeft drie
woorden, waarvan een werkwoord. De vierde regel heeft vier woorden, waarin een
gevoelswaarde zit. De vijfde regel heeft weer één woord.
Voorbeeld:

Maak je eigen elfje over water:
Limonade
Lekker koud
Ik drink ervan
Veel te grote slok
Hik

Informatie les water
Wie we ook zijn, waar we ook wonen en wat we ook doen, mensen zijn afhankelijk van water. We
hebben het nodig om gezond te blijven, om te groeien, voor transport, irrigatie en industrie. En we
hebben het nodig voor onze dieren en planten. Water neemt ook in godsdienst een bijzondere
plek in. Als er weinig water is in een land, is het leven daar moeilijk. Er is een duidelijke relatie
tussen armoede en water.
Aan het begin van de eenentwintigste eeuw hebben we op onze aarde te maken met een
verontrustend gebrek aan zuiver water. Met alarmerende snelheid putten mensen de
levensbronnen uit
Het mondiale waterverbruik verdubbelt elke twintig jaar. Dat is meer dan twee keer de snelheid
van de bevolkingsgroei wereldwijd. Bovendien vervuilen mensen het beschikbare water. Hierdoor
neemt niet alleen kwantitatief maar ook kwalitatief de hoeveelheid drinkwater op aarde af.
Beschikbaar zoet water
Aan water op aarde is geen gebrek. Tweederde van de aarde bestaat uit water, dit is 1360
kubieke kilometer. Helaas is bijna al dat water zout (97,5%). Want het meeste water zit in de zee.
En van het resterende zoete water (2,5 %) kan ook niet alles worden gebruikt.
Een deel daarvan is bevroren en ligt als ijs op de zuid- en noordpool. Een ander deel ligt te diep
om erbij te kunnen. Het komt erop neer dat maar 0,003 % van het totaal aan water op aarde kan
worden gebruikt. Van iedere 100 liter water die er op de wereld is, is dat maar een theelepeltje
water. Dit bevindt zich in de dampkring, in meren en rivieren
Verbruikers en vervuilers
De grootste directe verbruikers en vervuilers zijn de huishoudens in het westen en de industrie.
Maar ook indirecte oorzaken als het broeikaseffect leiden tot afname van water. Alle tekenen
wijzen erop dat dit probleem zal verergeren als er niet snel actie wordt ondernomen.
Vervuiling
Ook het lozen van afval vermindert de beschikbaarheid van kwalitatief schoon water. Schadelijke
stoffen worden op de bodem van de oceaan gedumpt. Rivieren zijn vaak zo vervuild door
industrieel afval dat het water onbruikbaar is. In droge streken in Afrika met onregelmatige
regenval is de bevolking aangewezen op tijdelijke waterstroompjes. Deze stromen door vervuild
gebied. Toch zijn mensen hier genoodzaakt ze voor alles tegelijk te gebruiken: drinken, wassen,
zwemmen en toilet
Huishoudens
Ieder mens zou eigenlijk 25 liter water per dag moeten hebben. Dat is precies genoeg om te
drinken (2 liter) en onszelf schoon te houden. In de meeste westerse landen gebruiken mensen
veel meer dan eigenlijk nodig is. Een Amerikaan, bijvoorbeeld, gebruikt gemiddeld 700 liter water
per dag. Een Nederlander gebruikt per dag ongeveer 150 liter: gemiddeld 3 liter om te drinken, 2
liter om te koken, zo'n 23 liter voor de wasmachine en 6 liter voor de afwas. Maar verreweg het
meeste water wordt gewoon weggespoeld. Door het doucheputje of door de wc.
In Kenia moet men gemiddeld met 30 liter per dag rondkomen. Meer dan de helft van de
Kenianen hebben geen toegang tot schoon drinkwater. En het weinige water dat er is, is vaak ver
weg. Mensen moeten vaak kilometers lopen naar de dichtstbijzijnde waterbron. Ze zijn uren bezig
om genoeg water te halen voor drinken, koken en wassen. En vaak is dit water vervuild.
Ernstige gevolgen
Het gebrek aan zuiver water brengt het leven van heel veel mensen in gevaar. In
ontwikkelingslanden leidt dit nu al dagelijks tot de dood van ongeveer 6.000 mensen die sterven
aan ziektes, veroorzaakt door vervuild water en gebrekkige hygiëne. Dit leidt elk jaar tot de dood
van 2,2 miljoen mensen. Meer dan de helft daarvan (68 %) zijn kinderen onder de vijf jaar.
Om meer beschikking over water te hebben proberen mensen al sinds jaar en dag het water
kwantitatief te beheersen. In de landbouw leggen ze irrigatiesystemen aan, of ze bouwen dijken
en graven sloten om het water op de akkers te beheersen. Om transport mogelijk te maken
worden rivierbeddingen gekanaliseerd. In dorpen slaan mensen putten om meer drinkwater te
krijgen voor de families en het vee. Dit ingrijpen in de natuurlijke kringloop heeft op korte termijn
een oplossend karakter. Maar op lange termijn leidt het tot drastische watertekorten, waterverlies
en waterovervloed.
Industrie en landbouw
Huishoudens gebruiken maar tien procent van het wereldwijd beschikbare water. Volgens de
laatste cijfers gaat zo'n zeventig procent van het waterverbruik naar irrigatie voor landbouw,
waarbij overigens veel verspilling optreedt. De industrie neemt twintig procent voor haar rekening.
Volgens sommige berekeningen zal dat aandeel, door de voortschrijdende industrialisatie,
weleens kunnen verdubbelen. Er zijn dus vergaande maatregelen nodig om de grootverbruikers
in de landbouw en industrie tot besparingen te brengen. Anders blijft er voor huishoudelijk gebruik
bijna niets meer over
Broeikaseffect
Door het broeikaseffect stijgt ook de zeespiegel. Het ijs van de polen en gletsjers smelt. Al dat ijs
wordt water en moet door rivieren en zeeën opgevangen worden. Daardoor stijgt wereldwijd het
waterniveau van zeeën. Dit gaat heel langzaam, maar het is zeker dat de zeespiegel stijgt. Het
KNMI verwacht dat in het jaar 2100 de zeespiegel tussen de 20 en 110 cm gestegen is. Het
wordt 1 tot 6 graden warmer op aarde.
Ook moeten we er rekening mee houden dat de rivieren vaker extreem grote of extreem kleine
hoeveelheden water zullen aanvoeren. Daarnaast komen er meer en zwaardere stormen voor en
is er vaker sprake van extreme regenval.
Nog een probleem is dat het water op de aarde warmer wordt. Warm water neemt meer ruimte in
dan koud water. Hierdoor worden de rivieren en zeeën nog voller. Hierdoor kunnen meer
overstromingen voorkomen.

Daling van de bodem
Het overstromingsgevaar wordt nog meer vergroot, omdat de Nederlandse bodem langzaam
maar zeker daalt. Deze daling ontstaat door verschillende oorzaken. In Nederland bouwen we
steeds meer. Waar wegen worden aangelegd en huizen en kantoren worden gebouwd kan het
regenwater niet de grond in. We bouwen ook steeds meer op plaatsen waar we dat beter niet
kunnen doen. Waar we gas en andere delfstoffen uit de bodem halen klinkt de grond in elkaar. In
grote delen van Nederland bestaat de bodem uit veen die als een plumpudding in elkaar kan
zakken. Je kunt het ook vergelijken met een spons. In de toekomst moeten we water meer de
ruimte gaan geven.
Rijkswaterstaat verwacht voor het jaar 2050 dat de bodem van Laag-Nederland tussen de 2 en
60 cm zal zakken. Hoog-Nederland zal daarentegen 2 cm of meer stijgen.
Lange termijn
Door indammen en kanaliseren hebben rivieren niet voldoende capaciteit om overvloedig
smeltwater op te vangen en af te voeren. Stuwdammen verhinderen rivierwater de zee te
bereiken. Ontbossing zorgt op andere plaatsen weer voor een veel te snelle afvoer van water
naar de zee. Gevolgen zijn overstromingen of extreme toe- of afname van slib. Als stuwmeren
dichtslibben, worden het broedplaatsen van ziekten. Verkeerd aangelegde irrigatiesystemen
kunnen velden in korte tijd in zoutvlaktes doen veranderen, waar niets meer wil groeien. Het
slaan van teveel drinkwaterputten kan leiden tot een veel te snelle daling van de grondwaterstand
waardoor vruchtbaar land verandert in woestijn..

Wist U dat...

…ongeveer een zesde deel van de wereldbevolking geen toegang heeft tot zuiver
drinkwater?

…300 miljoen van de in totaal 860 miljoen inwoners van Afrika geen toegang hebben tot
veilig drinkwater?

…40 procent van de Afrikaanse bevolking geen toegang heeft tot sanitaire
voorzieningen?

… van iedere 100 liter water op aarde, maar 1 theelepeltje bruikbaar zoet water is?

…er dagelijks 6.000 mensen sterven aan ziektes die veroorzaakt worden door het
drinken van vervuild water en gebrekkige hygiëne?

…vervuild water en ondermaatse sanitaire voorzieningen 80 procent van alle ziekten in
de ontwikkelingslanden veroorzaken?

…vrouwen en kinderen het meest leiden onder het gebrek aan watergerelateerde
hygiëne?

…de hoeveelheid water waarmee wij in de westerse wereld het toilet doorspoelen het
gemiddelde dagrantsoen is van mensen in ontwikkelingslanden?

…er in ontwikkelingslanden 90 procent van het afval uit de steden in rivieren en meren
wordt geloosd, zonder enige vorm van reiniging of filtering?

…dat ongeveer 70 procent van al het schone drinkwater voor irrigatie wordt gebruikt in
plaats van voor menselijk gebruik?

…dat als we op deze voet voortgaan in 2025 tweederde van de wereldbevolking met
ernstige watertekorten te maken zal hebben?