Analyse 1: De blauwe planeet

Groep: groep7,groep8
Vakgebied: wereld orientatie
Thema: water
Omschrijving: De blauwe planeet: het water op de aarde
Zoekwoorden: water aarde

Vak: W.O.

Leerjaar: 5
de
lj.

Onderdeel: Intro + analyse

Lesonderwerp: Water: De blauwe planeet

Lestijd: 50 min.

Beginsituatie (inhouden, voortaken, werkvormen, leerlingenkenmerken, actualiteit,
accommodatie …)

Voor de leerlingen: dit is de eerste les van een nieuw thema.

Voor de leerkracht:

Voor de omgeving:

Doelen van de activiteit
(cognitief, psychomotorisch, sociaal en affectief)
Van de leerlingen wordt verwacht dat ze:
C:

Een woordveld kunnen opbouwen rond water.

De verhouding tussen land en water kunnen berekenen.

Kunnen verwoorden dat drinkbaar water schaars is.

Mogelijkheden kunnen geven om beter met drinkbaar water om te gaan.
PM:

Een goede zithouding kunnen aannemen.
DA:

Bereid zijn om actief deel te nemen.

Bereid zijn om respect te tonen.

Informatiebronnen
Leerplan : VVKBO, 1998. Leerplan Wereldoriëntatie, 7.17, 7.18, 9.9, 9.10, 9.13.
Handboek van de school: /
Andere bronnen: De blauwe planneet, Hidrodoe, Herentals.

Duur
(min.)
Lesfasen en lesinhoud
(Wat)
Didactische werkvormen, klasschikking, groepering
… (Hoe)
Media
7 min.

INTRO
Oriënteren en motiveren
Opbouwen van een woordveld rond ‘water’
Mogelijke aspecten van water:

ontspanning

industrie

hygiëne

…

Water is een heel belangrijk topic voor de hele
wereld.
O.L.G.

Aan wat doet “water” jullie denken?

Denk maar eventjes na,
De Lkr. bouwt een woordveld op en groepeert de
antwoorden in verschillende aspecten van water.

Ik heb al deze woorden een beetje geordend?

Hoe kunnen we de kolommen benoemen?

Wat zijn de positieve aspecten van water?

Wat zijn de negatieve aspecten van water?

Voor wat of wie is water heel belangrijk?

Bord
Krijt

7 min.

KERN
1.
Associatie blauw en water
Op de aarde is er veel water, daarom wordt onze
planeet ook de ‘blauwe planeet’ genoemd.
Van uit de ruimte gezien ziet de aarde er
daardoor blauw uit. Hoewel water transparant en
kleurloos is.
Als de zon op het water schijnt, worden de
meeste lichtstralen geabsorbeerd, mar een
gedeelte van het zonlicht wordt door het
oppervlak teruggekaatst.
De meeste van deze lichtstralen kunnen niet diep
in de oceaan doordringen, behalve de
blauwgroene stralen.
Een deel wordt hiervan heel diep geabsorbeerd
en een ander deel wordt onmiddellijk
gereflecteerd en dat is hetgeen we zien
waardoor de oceaan dus een blauwgroene kleur
krijgt.

O.L.G. + doceren

Wat valt je op als je naar deze wereldkaart kijkt.

Hoe wordt onze planeet soms genoemd?

Maar ziet water er blauw uit?

Waarom noemen ze het dan net de ‘blauwe’
planeet?
De lkr. legt uit waarom we het water blauw zien.

Wereldkaart

3 min.

10 min.

11 min.

2.
Verdeling wateroppervlak en aardoppervlak
2.1 Schatting
Schatten van de verhouding tussen water en
land uitgedrukt in breuken of procenten.

2.2 Berekenen
Werkblad nr. 3 (zie bijlage)
Een raster tekenen op de wereldkaart waarbij de
vakjes waar meer water dan land opstaat blauw
worden gekleurd en de anderen rood.
Al de vakjes samen vormen de totale
aardoppervlakte. De lege vakjes buiten de
kaarten tellen niet mee.

Wateroppervlak = aantal blauwe vakjes : totaal
aantal vakjes (+/- 2/3)
Landoppervlak = aantal rode vakjes : totaal
aantal vakjes (+/- 1/3)

3.
Verdeling van zoet en zout water
Zout water is zoet water waarin bepaalde stoffen
zijn opgelost. Die opgeloste stoffen noemen we
mineralen.
Ze zitten in de bodem van rivieren, lossen op in

Opdracht (per 2)
Instructie: Probeer eens de verhouding tussen water
en land te schatten. Je mag je kladschrift gebruiken
om het te berekenen. En zet je resultaat om in
breuken of procenten.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit + de lkr.
observeert:
Correctie: de lln. leggen uit hoe ze ertoe gekomen
zijn.

Opdracht (per 2)
Instructie: Neem je blad nr. 3. Daar zie je een
wereldkaart staan. Jullie gaan nu de puntjes met
elkaar verbinden zodat je een raster krijgt.
Dan gaan jullie de vakjes waar meer water opstaat
dan land blauw kleuren en de andere vakjes rood.
Let op, de vakjes buiten de wereldkaart tellen niet
mee.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit + de lkr.
observeert.
Correctie: (zie verder)

Opdracht (klassikaal)
Instructie: Dan gaan we nu het wateroppervlak en
het landoppervlak eens berekenen.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit + de lkr.
begeleidt.
Correctie: klassikale verbetering.

O.L.G.

Wie kan mij het verschil uitleggen tussen zoet en
zout water?

Waar denk je dat je zoet water overal kan
vinden.

Kladschrift
Rekenmachine

Werkblad
Lat
Potlood
Kleurpotloden
Pen

10 min.

rivierwater en spoelen de oceaan in.
Ook in de oceaanbodem zelf zitten mineralen.

Werkblad nr. 6 en 7 (zie bijlage)
Al het water op aarde = 100%
Zout water = 97%
Zoet water = 3%

Onderverdeling van zoet water:

Gletsjers en poolkappen = 2%

Zoet water te diep in de grond = 0,5%

Bruikbaar zoet water = 0,5%

Aantal groene flessen (zout water) = 97
Aantal blauwe flessen (zoet water in
poolkappen) = 2 flessen
Aantal bruine flessen (zoet water te diep in de
grond) = 1/2 fles
Aantal rode flessen (bruikbaar zoet water) = 1/2
fles.

4.
Zuiver houden van water en zuinig omgaan met
water
Hoe kunnen we ons water zuiver houden en er
zuinig mee omgaan?
Mogelijke antwoorden:
Geen giftige producten in het water gooien,
geen fabrieksafval in rivieren lozen, zuinig zijn met
afwasproducten, een douche nemen i.p.v. een
bad, de kraan niet laten lopen als het niet nodig
is.

Welk soort water denk je dat het meest aanwezig
is op aarde?

Opdracht (klassikaal) + O.L.G.
Instructie: Wie leest het krantenartikel op blz. 6 eens
hardop voor. We gaan onderstaande opdracht dan
ook eens invullen. Op blz. 7 zie je flessen staan, die
opdracht gaan we ook eens oplossen.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit + de lkr.
observeert.
Correctie: klassikale bespreking.

Wat kan je hier uit besluiten?

Opdracht (individueel)
Instructie: Denk eens even na hoe we ons water
kunnen zuiver houden en hoe we er zuinig mee
kunnen zijn? Je mag dat noteren in je kladschrift.
Uitvoering: de lln. voeren de opdracht uit + de lkr.
observeert.
Correctie: elke mogelijkheid wordt klassikaal
besproken.

Werkblad
Pen
Rode, groene, blauwe en
bruine kleurpotloden

Kladschrift
Pen

2 min.
SLOT
Beleving

Klasgesprek

Wat vonden jullie van de les?

Gaan jullie ook doen wat jullie daarjuist
gezegd hebben?

Bordplan