Herfstactiviteiten

Groep: groep1,groep2
Vakgebied: muziek
Thema: herfst
Omschrijving: Een aantal korte maar zeer leuke activiteiten over dit thema.
Zoekwoorden: muziek bewegen zingen herfst bladeren koud nat regen weer toneel plassen paddenstoelen

Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl
HERFSTACTIVITEITEN

Dit spel moet niet eerder gespeeld worden, dan wanneer de kinderen enigszins vertrouwd zijn
geraakt met de verschijnselen van de herfst:
het eerste kleuren van het blad, het loslaten van de boom, het voortgejaagd worden door de
herfststorm, het dansen door de lucht, het dwarrelen naar de grond, de hopen bijeengeveegde
bladeren, het spelen ermee en het lopen over een dik tapijt van ritselende bladeren.
Pas als de kinderen deze gebeurtenissen hebben meegemaakt, zijn ze beter gemotiveerd tot het
spelen hierover. De uiteindelijke spelvormen ontstaan door de wisselwerking van muziek en / of
taal en beweging.

Instrumenten:
± 3 paar klankhoutjes, ± 3 paar sambaballen, een gong of een groot hangend bekken met een
zachte klopper.

Materiaal:
een herfstzon. Verder per kind: twee grote herfstbladeren (liefst Amerikaanse eik, i.v.m. de
vorm van het blad). Ongeveer twintig kleinere platte, gedroogde herfstblaadjes in allerlei
kleuren en vormen, een groot vel tekenpapier.

Spelverloop:
1. De kinderen wandelen door het herfstbos. Ieder zoekt een eigen paadje. De leerkracht
suggereert het ritselen van de blaadjes door het gemiddelde tempo van de kindervoeten met
sambaballen te begeleiden.
Het is goed om aan het begin van elke les de kinderen vrij te laten bewegen door het speellokaal.
Ze leren zich ongedwongen in de ruimte te bewegen en zich aan te passen aan de muziek en aan
elkaar.
-
'Als je niets meer hoort sta je stil'.
De muziek stimuleert het bewegen. Het contrast muziek / geen muziek brengt spelenderwijs de
nodige orde om te kunnen luisteren.
-
De kinderen huppelen door het bos. De leerkracht begeleidt weer het gemiddelde tempo door
het aangeven van het huppelritme op de sambaballen.
-
Lopen, huppelen en stilstaan wordt afgewisseld.
-
Van lopen in omgangsbaan komen tot de vorming van een kring.

2. De kinderen zitten in de kring. De leerkracht toont een doos en zingt het liedje 'Kan je
raden'.

Kan je raden, kan je raden, van tiere-liere-land, van tiere-lire-land.
Kan je raden, kan je raden, wat heb ik in mijn hand?

de kinderen zingen mee.
-
De leerkracht beweegt de doos zodanig, dat de inhoud (grotere herfstbladeren) duidelijk
ritselt. De kinderen zingen 'Kan je horen', een variatie op het lied uit 2.
-
De kinderen imiteren de leerkracht en schudden een denkbeeldige doos met inhoud heen en
weer. Ze bootsen daarbij met hun stem het ritselende geluid na.
-
De leerkracht schudt de doos gedurende langere en kortere tijd met onregelmatige
Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl
tussenpozen. De kinderen imiteren met stem en beweging.
-
Om de beurt kiezen de kinderen één groot herfstblad uit de doos, bekijken het en vertellen
erover.
Ze 'tekenen' met hun vinger langs de rand van het blad, voelen (met de ogen dicht) de richting
van de nerven en de punten aan de zijkanten van het blad.
-
Na het ontdekken en experimenteren, houden de kinderen het blad tussen duim en wijsvinger
van de ene hand rechtop (steel wijst naar onderen).
De leerkracht zegt ritmisch:

Steel, nerf, punt, punt, punt, punt, punt!

3. Alle kinderen kiezen een tweede herfstblad uit de doos, terwijl de leerkracht zingt:

Alle blaadjes aan de bomen, worden geel en bruin en rood.
En ze vallenn daarna langzaam op de grond , dan zijn ze dood.

De kinderen zullen uit zichzelf opstaan en bomen uitbeelden. Zonder enige verdere uitleg zullen
ze handelen naar de tekst van het lied: als de laatste zin is gezongen laten ze de bladeren vallen.
-
Herhaling van 3. De kinderen zingen het lied mee.
Voor iedere liedinzet wordt de wind nagebootst, die door de takken blaast.
-
Na veel herhalen wordt het lied 'innerlijk' meegezongen. Het vallen van de bladeren wordt nu
duidelijker hoorbaar.
-
Na de laatste herhaling rapen de kinderen hun gevallen blaadjes niet meer op. Ze blijven als
kale bomen in het bos toekijken hoe enkele kinderen de blaadjes verzamelen.

4. De kinderen beelden met hun hand het vallende blad uit. Eerst met de ene hand, dan met de
andere, dan met beide handen tegelijk. De leerkracht begeleidt weer met een glissando. De
kinderen imiteren het glissando.
-
Als het gaat regenen, kleven de blaadjes plat aan de grond. (De leerkracht toont zijn blad,
platte hand met de handrug naar de grond gekeerd). De kinderen imiteren.
Als de regen ophoudt en de zon achter de wolken te voorschijn komt drogen de blaadjes op en
krullen de randjes omhoog. De kinderen beelden dit met de vingers uit.
Even later dansen de blaadjes eer vrolijk door de lucht in de zonneschijn.
-
De leerkracht biedt verschillende instrumenten aan. De kinderen kiezen op welke
instrumenten de leerkracht de regen en het geritsel van de dansende blaadjes zal uitbeelden.
Ook de zelfgemaakte zon wordt hier ingeschakeld.
-
De kinderen beelden opnieuw de regen, platte blaadjes en de zon, krullende blaadjes uit.
Alleen de kinderen reageren niet meer op wat de leerkracht vertelt, maar op de klank van de
bespeelde instrumenten.

5. De kinderen beelden vervolgens met hun hele lichaam de herfstbladeren uit. In het midden
van de ruimte staan één of meer stoelen, die de boom of bomen voorstellen, waaraan de blaadjes
zich 'vasthouden'. Eén van de kinderen speelt voor wind en blaast de overige kinderen één voor
één kort door het haar.
De kinderen, die de wind voelen, dwarrelen neer en rollen over de grond tot ze een rustig plekje
hebben gevonden.
De leerkracht suggereert het ritselen van het rollende blad door spel op de sambaballen.
Copyright © 2000 - 2001 Lesidee. Alle rechten voorbehouden.
Voor meer lesideeën: ga naar www.lesidee.nl
-
Alle blaadjes rollen nu over de grond of dansen door de lucht als de leerkracht de sambaballen
bespeelt, maar blijven stil liggen wanneer het ritselen ophoudt.
-
De leerkracht suggereert door fijn en snel spel op de klankhoutjes dat het begint te regenen.
'Wat deden de blaadjes dan ook alweer?' Hij vertelt met rustige stem in langzaam tempo, welke
delen van het blad aan de grond kleven: 'voeten, knieën, handen, ellebogen, hoofd, buik, etc.'
-
De regen houdt op en de zon komt te voorschijn. De blaadjes drogen op, krullen om aan de
randen (handen, voeten, hoofd) en rollen en dansen weer ritselend rond.
-
Dit wordt nog eens herhaald (regen - zon) maar de kinderen nemen de leidende rol van de
leerkracht over. Eén van de kinderen laat de zon achter de wolk (rug) te voorschijn komen of
verdwijnen. Er worden 2 groepjes van elk 3 kinderen gevormd. Het ene groepje bespeelt de
sambaballen, het andere de klankhoutjes. De overige kinderen reageren met bewegingen op de
klank van de instrumenten.

6. Na de laatste regenbui blijven de kinderen goed verdeeld in de ruimte liggen, de ogen
gesloten.
De leerkracht loopt tussen de kinderen door en legt naast ieder kind een vel tekenpapier en een
zakje met ± 20 gedroogde herfstblaadjes neer.
'Als je goed luistert kun je horen, of er iets naast je wordt neergelegd.'
Wanneer er zachtjes gongslagen weerklinken gaan de kinderen zitten.
-
De leerkracht bespeelt met regelmatige (later met onregelmatige) tussen pozen de gong.
Bij iedere gongslag mag elk kind één van de blaadjes op het vel tekenpapier neerleggen. Zo kan
een mooie figuur gelegd worden.
-
Tot slot wordt een rondgang gemaakt langs de verschillende werkstukken, waarbij ieder kind
iets over zijn creatie vertellen mag.